Chinese paniek maakt beleggers bang voor instabiele wereldeconomie
Schrik om labiele politiek
Foto: ANP
door Dorinde Meuzelaar en Martin Visser
Zijn beleggers alleen geschrokken van de Chinese crash? Of is er meer aan de hand? „Er is onzekerheid op veel plekken in de wereld tegelijkertijd. De politiek lijkt de greep te verliezen.”
Hedgefondsmanager George Soros zette de toon: „Als ik kijk naar de financiële markten, dan zie ik een serieus probleem, dat me doet denken aan de crisis van 2008.” Wellicht heeft de miljardair er een belang bij de beurzen verder omlaag te praten, maar duidelijk is wel dat de schrik er bij beleggers goed in zit.
Slechte start
Maandag beleefden de aandelenbeurzen al een ongekend slechte start van het jaar. Donderdag deden ze het nog eens een keer over. China zette de toon. Op beide dagen daalden de koersen op de Chinese beurzen met meer dan 7% waarop de handel werd stilgelegd. De autoriteiten kunnen bijna niet anders dan wederom in te grijpen om de beurzen te stutten, zoals begin van deze week ook al gebeurde.
Eric Chaney, hoofdeconoom Axa, stelt dat de interventies van de Chinese overheid eerder contraproductief werken. „Die werken eerder versterkend. Beleggers weten dat de handel bij een daling van 7% wordt stilgelegd. Wanneer de daling bij die grens in de buurt komt, vergroten beleggers hun verkoop-order om toch nog snel hun positie af te kunnen bouwen.” Gisteren werd bekend dat deze maatregel na enkele dagen alweer de ijskast in gaat.
'Sentimentskwestie'
De beursmalaise in China sloeg gisteren opnieuw over naar Europa en de Verenigde Staten, al maakten de Europese aandelenbeurzen de aanvankelijke dramatische verliezen later op de dag enigszins goed. De vraag is of deze paniekerige reactie op de onzekerheden over de Chinese economie gerechtvaardigd zijn. „De koersdalingen in China schaden het sentiment, maar dit is niet wat de richting van de aandelenmarkt de komende maanden gaat bepalen”, zegt beleggingsstrateeg Lukas Daalder bij Robeco. „Dit is een sentimentskwestie. Maar ook dat kan met grote stappen gaan.”
Vincent Juvyns, beleggingsanalist bij JP Morgan, valt hem bij. „Ik ben van de club-glas-halfvol als het over China gaat.” De afkoeling van de Chinese economie ziet hij wel degelijk, maar reden voor paniek is er niet. „Grote institutionele beleggers zitten nu even stil. Ze verkopen niet. Bij ons is er voorlopig nog geen paniek. Het is een kwestie van wachten tot dit voorbij is.”
Schrikkerig
Niets aan de hand dus? Maar beleggers reageren toch niet voor niets zo schrikkerig? Zelfs de olieprijs maakt stevige sprongen, omlaag welteverstaan.
Volgens Elwin de Groot, econoom bij Rabobank, is er heel veel onzekerheid onder beleggers. En met reden. „Er heerst een breed gevoel dat de politieke situatie in de wereld niet onder controle is. Er is onzekerheid op veel plekken in de wereld tegelijkertijd. De politiek lijkt de greep te verliezen.”
China is dan hooguit een aanleiding voor de schrikreactie, aldus De Groot. Hij somt op: de diplomatieke problemen tussen Saudi-Arabië en Iran, de spanningen rond Noord-Korea, de pogingen van de Chinese overheid om de financiële markten in bedwang te houden, de onmacht in Europa om de vluchtelingencrisis op te lossen, een dreigend vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie.
Faalt
Oftewel: de Europese Unie faalt, China faalt, oliekartel Opec faalt. Stuk voor stuk op zichzelf geen redenen voor totale beurspaniek. „Maar met al deze factoren op de achtergrond is de reactie op de financiële markten groter dan die anders zou zijn”, meent de Rabo-analist.
Ook Chaney van Axa ziet het ook allemaal samenkomen. Waarom juist deze week de vlam in de pan slaat, blijft gissen. Chaney: „Waarom claimt Noord-Korea juist deze week een waterstofbom te hebben laten ontploffen? Waarom heeft de koning van Saudi-Arabië juist deze week een sjiitische geestelijke laten executeren?”
Groeivooruitzichten
Hij wijst er ook op dat het na vele jaren van stijgende aandelenkoersen ook een keertje op is. „Per saldo zitten aandelen al zeven jaar in de lift. Dan zijn op een gegeven moment de groeivooruitzichten beperkt. En dan is er maar een kleine aanleiding nodig die ervoor kan zorgen dat beleggers plotseling risico mijden.”
Rond de jaarwisseling gaf directeur Christine Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) een sombere boodschap af voor de wereldeconomie. Volgens haar zal de groei mager zijn en is de economie nog altijd zeer instabiel. Dat is geen verandering die deze week plaats vond, maar beleggers realiseren zich blijkbaar wel dat de economische situatie zeer broos is, getuige hun reactie deze week.
Verschuivingen
Juvyns van JP Morgan bevestigt die instabiliteit van de wereldeconomie. „Er is nu divergentie tussen het monetair beleid in de VS en in de eurozone. Er is divergentie tussen de industrie en de dienstensector. Er is divergentie tussen ontwikkelde economieën en opkomende landen.” Conclusie: „Er vinden veel verschuivingen plaats op hetzelfde moment. 2016 zal zeker geen gemakkelijk jaar zijn.”
Mede naar aanleiding van de zwaarmoedige woorden van Lagarde bekruipt sommige economen het gevoel dat de economische crisis nog helemaal niet voorbij is. De Indiase econoom Ashoka Mody maakte zich in een opinie-artikel voor de Brusselse denktank boos over de opstelling van het IMF: enerzijds waarschuwt het voor de zwakte van de wereldeconomie, terwijl het anderzijds met ramingen komt die positief zijn. „Het IMF moet daarmee ophouden.”
Lusteloze wereldhandel
„De factoren die de wereldeconomie in 2015 naar beneden hebben getrokken blijven in het nieuwe jaar bestaan en worden misschien zelfs erger”, stelt Mody. „Opkomende economieën blijven zwak. De eurozone heeft tijdelijk plezier gehad van afgezwakte bezuinigingen, maar zal nu opnieuw hinder ondervinden van een lusteloze wereldhandel.”
Rabo’s De Groot kan wel enigszins meekomen in de sombere conclusies over de wankele wereldeconomie. „Hoge schulden leidden tot de crisis. Maar ondertussen is de hoeveelheid schuld in de wereld alleen maar toegenomen. Eigenlijk zitten we op wereldschaal al aan het plafond wat schuldenlast betreft.”
Staatsschulden
In Europa bleven de schulden van bedrijven en consumenten wel enigszins in bedwang, maar stegen vooral de staatsschulden, aldus De Groot. „De crisis is hier bestreden door groei uit de toekomst naar voren te halen. Het zal heel moeilijk zijn om nog meer groei te creëren. China gaat dat ook weer proberen, maar het lijkt erop dat dat niet meer lukt.”
Het gesomber lijkt niet aan Daalder van Robeco besteed. Hij houdt goede moed zolang de Verenigde Staten blijven presenteren. Pas wanneer de cijfers daar verslechteren, staan de markten er fundamenteel slechter voor. Maar zo ver is het volgens hem nog niet. „Wat ons betreft, kan het herstel aanhouden, juist dankzij de lage olieprijs.”
Bron: DFT Avond premium