FD
Markten
De rijkste ex-huisarts van Nederland, Louis Reijtenbagh, kan €300 mln bijschrijven op zijn rekening
Maarten van Poll Sonny Motké 4 nov '20
De rijkste ex-huisarts van Nederland kan €300 mln bijschrijven op zijn rekening. Dat is de uitkomst van de drie decennia durende rechtszaak rond het Bell Group-conglomeraat. Maar lof krijgt Louis Reijtenbagh - alias 'Doctor Death' - niet. 'Hij verzekerde zich van een schandalige opbrengst, ten koste van anderen.'
In het kort
Nederlandse belegger Louis Reijtenbagh strijkt miljoenen op in Australisch faillissement.
Reijtenbagh financierde proces tegen banken in de geruchtmakende Bell Group-zaak.
Het Bell-bankroet beslaat drie decennia en ging gepaard met een felle juridische strijd.
Als een hoge rechter in een beschikking mijmert dat hij een houten staak door het hart van een bedrijf had willen jagen om zeker te zijn dat het niet als een zombie oprijst uit de dood, dan zal het wel geen doorsneezaak betreffen.
En inderdaad. Het bedrijf dat Craig Sanderson, Master van het hooggerechtshof van West-Australië, eind september op onconventionele wijze naar het hiernamaals verwees, heeft down-under een mythische status. Het betreft Bell Group, een conglomeraat dat actief was in onder meer media, mijnbouw en vastgoed.
Lange adem
Bell werd in 1990 geliquideerd, toen Europese en Australische banken leningen opeisten bij de bedrijven van Alan Bond, een beruchte zakenman. Bond belandde in de cel omdat hij A$1 mrd onttrok aan Bell, ging persoonlijk failliet, en maakte een comeback in de olie- en diamantindustrie. Na complicaties bij een hartklepoperatie overleed Bond in 2015, terwijl het Bell-bankroet nog steeds niet was afgewikkeld.
De rechtszaak rond Bell werd er een van extreem lange adem, en de man die zich daarbij een van de grote winnaars mag noemen is een 74-jarige Nederlandse speculant. Louis Reijtenbagh, officieel woonachtig in Monaco, houdt minstens A$512 mln (omgerekend €308 mln) over aan het proces dat hij met zijn investeringsmaatschappij Plaza Group financierde. Dat is een veelvoud van de gemaakte kosten.
Daar komt bij dat Reijtenbagh nog tientallen miljoenen extra toucheert, omdat hij een van de grotere schuldeisers van Bell was. Daarmee zal zijn door zakenblad Quote op €375 mln geschatte vermogen verder stijgen.
Nietsontziend
Reijtenbagh dankt zijn bijnaam 'Doctor Death' aan een volgens vijanden nietsontziende en opportunistische beleggingsmethodiek. De teruggetrokken Reijtenbagh, die voor zover bekend nooit de media te woord staat, scoorde meermaals krantenkoppen vanwege conflicten met zakenpartners, banken en, recent, de Belgische fiscus.
De belastingdienst klaagde Reijtenbagh aan voor het ontduiken van €180 mln aan belasting, en omschreef de familie daarbij als een 'criminele organisatie'. Het vermoeden was dat de zakenman stiekem jarenlang in een villa in Brasschaat woonde. Twee jaar geleden schikte Reijtenbagh de zaak voor €50 mln.
Een conflict rond de beursgang van chemieconcern Petroplus in 2006 kende eenzelfde verloop. Wanneer Reijtenbagh wordt beschuldigd van het ontvreemden van tientallen miljoenen dividend met een fiscale truc, ontvlamt een rechtszaak waarbij Reijtenbagh uiteindelijk de knip trekt. Een schuimbekkende investeerder omschreef in de rechtbank de 'Reijtenbagh-methode' : 'Hij is gewoon crimineel, een gijzelaar, maar dan een die je geld gijzelt en niet je naaste.'
'Gewoon business'
Reijtenbagh werd voornamelijk rijk door te speculeren op de neergang van bedrijven. De Bell-zaak kan aan deze 'eregalerij' worden toegevoegd. 'Hij is niet ontevreden, gelet ook op het grote risico dat hij nam', zegt Leo Spigt, de bekende ' troubleshooter '-advocaat die als curator fungeert in de zaak. 'Wat doorschemert is dat dit voor hem “gewoon business” is.'
‘Hij is niet ontevreden, gelet ook op het grote risico dat hij nam’
Spigt bestiert een gefailleerde Bell-vennootschap op Curaçao, onderdeel van de groep, die drie obligaties uitgaf om honderden miljoenen voor het bedrijf op te halen. Toen bleek dat de banken hun positie vlak voor het faillissement middels pandrechten hadden versterkt, zodat andere schuldeisers het nakijken hadden, was een rechtszaak onvermijdelijk. Voor financiering van de rechtszaak klopten de curatoren aan bij de obligatiehouders, voor zover ze die konden bereiken, maar vonden geen animo . Op één obligatiehouder na, een die bovendien ervaring had met procesfinanciering: Reijtenbagh.
Slagveld
Samen met nog twee betrokken partijen, de Australische belastingdienst en een verzekeraar, stelde Reijtenbagh gelden beschikbaar voor wat uitmondde in een ongekend juridisch slagveld. Pas in 2008, dertien jaar na het begin van de zaak, oordeelde de rechter in een vonnis van ruim 2600 pagina's dat de banken fout zaten, en moesten dokken. Het schadebedrag is dan, dankzij rente op rente, opgelopen tot A$1,7 mrd.
Kassa voor Reijtenbagh, omdat de procesfinanciers bedongen twee derde van de opbrengst - met voorrang - te ontvangen. Bovendien had zijn Plaza Group een zeer gunstige overeenkomst met de Curaçaose Bell-vennootschap, waarin het leeuwendeel van de opbrengsten naar de Plaza Group ging. Na een hoger beroep werd de positie van Reijtenbagh binnen de groep schuldeisers nog veel sterker. Toen die procedure in 2012 ook in het nadeel van de banken uitviel, leek de ontknoping nabij.
Dat bleek schijn.
Rechter Craig Sanderson constateerde dat 'het vooruitzicht van enorme rijkdommen' de partijen te veel werd. 'De verhoudingen werden al snel giftig.' Daarbij leek Plaza met vrijwel iedereen ruzie te hebben. De situatie escaleerde dusdanig dat het parlement van West-Australië een wet aannam die regelde dat al het geld naar de overheid zou gaan, die het vervolgens zou verdelen onder de schuldeisers.
‘Ze waren er hélemaal klaar mee in Australië.’
De rechter liet geen spaan heel van die politieke manoeuvre, waarna schikkingsonderhandelingen op gang kwamen. De uitkomst daarvan werd in oktober definitief, met de uitbetaling. Gevraagd naar wat de doorslag gaf, zegt curator Spigt: 'We hebben er een beetje lang over gedaan, het ging om wie het langst door kon blijven procederen.' Dan, lachend: 'Ze waren er hélemaal klaar mee in Australië.'
Irritatie
Toch is niet iedereen blij met de afloop. De bedenkelijke reputatie van Reijtenbagh komt weer ter sprake in de reactie van een andere Bell-schuldeiser, die anoniem wenst te blijven. 'Er was genoeg geld om alle crediteuren te betalen, maar hij heeft zich van een schandalige opbrengst verzekerd, ten koste van de obligatiehouders.'