Aan de rand van een eiland voor de Noorse Noordzeekust bouwen ingenieurs een begraafplaats voor ongewenste broeikasgassen. Het is de bedoeling om tonnen vloeibare CO2 aan Europese uitstoot in holtes diep in de zeebodem te pompen, zodat de klimaatdoelstellingen weer in zicht komen.
De uitstoot van broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) hebben hun sporen nagelaten in het milieu. De wereld is verslaafd aan fossiele brandstoffen en de opkomst van groene energiebronnen gaat niet snel genoeg. De aarde warmt in hoog tempo op, de polen smelten en de zeespiegel stijgt sneller dan voor mogelijk werd gehouden. De planeet worstelt om zijn klimaatdoelstellingen te halen, en dus werken wetenschappers aan alternatieve plannen om de ongewenste broeikasgassen uit de atmosfeer te verbannen.
CO2 afvangen in de schoorsteen
De toekomstige terminal is bedoeld om tonnen aan koolstofdioxide, die wordt opgevangen in de top van fabrieksschoorstenen in heel Europa, onder hoge druk vloeibaar te maken, door een buis te transporteren naar Scandinavië en te injecteren in schachten in de zeebodem voor de kust van Noorwegen. Deze vorm van ondergrondse CO2-opslag (CCS) in de gemeente Oygarden heeft als doel om te voorkomen dat het gas de atmosfeer binnendringt en bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Noorwegen is de grootste koolwaterstofproducent in West-Europa. Het land exporteert gigantisch veel olie en gas, en wordt daar schatrijk mee. Ook produceert het meer groene energie dan het zelf nodig heeft, voornamelijk via waterkrachtcentrales. De uitgeputte olievelden in de Noordzee kunnen op een interessante manier worden hergebruikt, en dat is dus om vloeibaar CO2 in op te slaan voor de eeuwigheid.
Nieuwe goudmijn?
De Noorse overheid heeft tachtig procent van de infrastructuur voor het project gefinancierd en heeft 1,7 miljard euro op tafel gelegd als onderdeel van een breder staatsplan om de CO2-opslagtechnologie te ontwikkelen. Het staat al vast dat een cementfabriek en een biomassacentrale in de regio Oslo hun CO2 naar de locatie gaan sturen, maar de Noren zijn van plan om ook buitenlandse bedrijven uit te nodigen om hun CO2-vervuiling weg te sturen om te worden begraven voor de Noorse kust.
Plannen voor een internationale pijplijn
Het gebruik van CCS om koolstofvervuiling in te dammen is geen nieuw idee, maar ondanks grote subsidieprojecten is de technologie nooit echt van de grond gekomen. Het grootste probleem was dat de techniek economisch niet rendabel te krijgen was. Een van ‘s werelds grootste koolstofafvangfaciliteiten, in de kolencentrale van Petra Nova in Texas, werd in 2020 stilgelegd omdat hij te duur bleek in gebruik.
Er zijn volgens het Global CCS Institute slechts een stuk of twintig operationele CCS-projecten over de hele wereld. Maar aangezien de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen niet worden gehaald, wordt er veel strenger beleid gevoerd en worden er veel meer overheidssubsidies ingezet. Dit heeft de technologie nieuw leven ingeblazen.
Energiereuzen Equinor, TotalEnergies en Shell hebben een samenwerkingsverband opgezet, genaamd Northern Lights, dat ‘s werelds eerste grensoverschrijdende CO2-transport- en -opslagdienst wordt. De lancering zal als alles volgens plan verloopt in 2024 plaatsvinden.
Kilometersdiep voor de eeuwigheid
Een pijpleiding zal de vloeibaar gemaakte CO2 injecteren in de lege ruimtes zo’n 2600 meter diep in de oceaanbodem, en het idee is dat het daar voor altijd zal blijven. Vanaf 2025 zal elk jaar 800.000 ton CO2 worden afgevangen in een fabriek in Nederland van de Noorse kunstmestfabrikant Yara, die vervolgens naar Oygarden wordt verscheept en daar wordt opgeslagen.
Onlangs hebben twee energiebedrijven – de Noorse olie- en gasgigant Equinor en het Duitse Wintershall Dea – een project aangekondigd om in Duitsland opgevangen koolstofdioxide naar de Noorse offshore-opslaglocatie te brengen. Het is dan de bedoeling om tegen 2032 een 900 kilometer lange pijpleiding klaar te hebben die een CO2-opvangfaciliteit in Noord-Duitsland verbindt met opslaglocaties in Noorwegen. Een soortgelijk project om België te verbinden met de Noorse opslag is ook al in de maak.
Druppel op de gloeiende plaat?
In de eerste fase zal Northern Lights zo’n anderhalf miljoen ton CO2 per jaar kunnen verwerken, later tussen de 5 en 6 miljoen ton. Maar dat is slechts een fractie van de jaarlijkse CO2-uitstoot in heel Europa. Volgens het Europees Milieuagentschap heeft de Europese Unie in 2020 3,7 miljard ton broeikasgassen uitgestoten. Veel klimaatexperts waarschuwen dan ook dat het afvangen van CO2 geen wondermiddel is voor de klimaatcrisis en het halen van CO2-targets.
Critici waarschuwen dat CCS de winning van fossiele brandstoffen zou kunnen verlengen, net nu de wereld probeert over te stappen op schone en hernieuwbare energie. Zij wijzen erop dat het overheidsgeld dat hiermee is gemoeid beter besteed kan worden aan het ontwikkelen van duurzame oplossingen die bewezen efficiënt werken, zoals het isoleren van huizen of zonnepanelen. Op die manier werk je aan het klimaatprobleem, en tegelijk verlaag je de elektriciteitsrekening van de burger.
Steeds meer termieten en dat is slecht nieuws: deze 'kleine koeien' verergeren klimaatverandering
Zuurstof en brandstof op de maan te produceren met niets dan zonlicht en stofjes uit de grond
Is dit hét wapen tegen broeikaseffect? Geweldige nieuwe techniek voor meer CO2-opslag in zeewater