Kerncentrales nemen 1000x minder ruimte dan zon & wind en kosten veel minder. Meneer Timmermans, bent u daar nog?
ArnoutJaspers 21-10-23
Door Arnout Jaspers
21 oktober 2023
Geplaatst in EnergietransitieKlimaat
Je kon er op wachten. Deze week stuurde demissionair minister Jetten een brief naar de Tweede Kamer waarin, na twee pagina’s juichverhaal over hoe voorspoedig wind op zee zich ontwikkelde, een kostenoverschrijdinkje werd aangekondigd in het aansluiten van al die windturbines op het Nederlandse hoogspanningsnet: voor de periode 2032 tot 2057 1,6 miljard euro per jaar extra, dus in totaal 40 miljard euro. Dat komt bovenop het eerder begrote bedrag voor die periode: 50 miljard euro. Deze in totaal 90 miljard euro is nodig om 21 gigawatt (opgesteld vermogen) aan windparken op ons hoogspanningsnet aan te sluiten.
Nog geen maand geleden hoorden we Frans Timmermans bij Op1 met vuur verkondigen dat we enorm geluk hebben met onze ondiepe Noordzee voor de deur: ‘Wij kunnen onvoorstelbaar veel, hele goedkope elektriciteit uit de zee halen’, dus kernenergie was voor Nederland ‘niet haalbaar en betaalbaar’.
Volgens zijn fans is Timmermans een echte intellectueel; niet zo’n platvloerse populist als Van der Plas of de onervaren lichtgewicht Yesilgöz, maar iemand die ‘zijn dossiers kent’ en ‘zijn talen spreekt’. Het is te hopen dat hij de onzin die hij uitslaat over wind- en kernenergie niet gaat herhalen in alle zeven talen die hij naar verluidt beheerst.
De kosten zijn voor ons, de winsten voor de bedrijven
Mogen we van iemand als Timmermans verwachten dat hij het verschil tussen een kilowatt en een kilowattuur begrijpt, of ongeveer weet wat de capaciteitsfactor van een windmolenpark op zee is? Is hij zich er van bewust dat Tennet – een 100% staatsbedrijf – opdraait voor de volledige kosten van inpassing van ‘hernieuwbare’ energie in het Nederlandse elektriciteitsnet? Maar daar wordt Timmermans nooit naar gevraagd, omdat de talkshow-hosts en de journalisten die bij hem aan tafel worden uitgenodigd al evenmin echt iets van die onderwerpen weten.
Al voordat deze veel hogere kostenramingen naar buiten kwamen, moest Tennet vele miljarden besteden aan het zogeheten ‘stopcontact op zee’ voor de windparken die er nu al zijn of die binnenkort voltooid worden. Deze kosten zijn voor ons, de energieconsument, en de winst mogen de exploitanten van die windmolenparken – private bedrijven, waaronder Shell – in eigen zak steken. Ondertussen jubelen politici uit de groene en linkse hoek dat windenergie nu geen subsidie meer nodig heeft en spotgoedkoop is.
Wie heeft ooit besloten dat producenten van ‘hernieuwbare’ energie de volledige kosten van de benodigde infrastructuur en alle bijkomende last en schade mogen afwentelen op de maatschappij? Misschien is dat nog te reconstrueren, misschien niet, maar als het ooit een heet hangijzer geweest is, zou ik me dat toch wel herinneren. Het zal destijds wel een hamerstuk geweest zijn in de Kamer, op zo’n laatste avond in Den Haag als er nog een stuk of twintig wetsvoorstellen doorheen gejast moeten worden voor het reces.
Misschien heeft de energiespecialist van deze of gene partij in de fractievergadering nog wel geprobeerd het op de agenda te krijgen, maar al zijn fractiegenoten begonnen glazig te kijken toen hij over AC/DC convertoren en het 380 kV hoogspanningsnet begon, waarna de voorzitter hem dringend verzocht af te ronden met het oog op de feestelijke lunch die gepland stond. Zo gaan die dingen soms.
Indrukwekkende hardware
Terwijl mensen, onder wie politici, vaak nog wel enig gevoel hebben bij bedragen van enige miljoenen euro’s en daar dan ook hartstochtelijk ruzie over kunnen maken, liggen uitgaven van tientallen miljarden euro’s zo ver buiten de menselijke maat, dat die als een natuurverschijnsel worden ondergaan en op hun beloop gelaten. President Ronald Reagan werd ooit ondervraagd door een journalist over het voor die tijd ongeëvenaarde Amerikaanse begrotingstekort. Bent u daar dan niet bezorgd over? ‘No, I’m not worried about the budget deficit. It’s big enough to take care of itself,’ lachte de Grote Communicator minzaam.
Eén ding moet je Tennet nageven: ze besteden die miljarden niet aan consultants, maar aan indrukwekkende hardware. Wisselstroom uit een paar duizend windturbines op zee wordt eerst naar een verzamelpunt op zee geleid, aldaar in een transformator omgezet in 525 kilovolt gelijkstroom, waarna die via een kabel over de zeebodem naar land gebracht wordt. Daar wordt van de gelijkstroom weer wisselstroom gemaakt op het voltage van het landelijk hoogspanningsnet, 380 kilovolt.
Geen 50 maar 90 miljard euro
Zo’n transformator, die voor een laptop de grootte heeft van een doosje lucifers, is voor een windpark op zee zo groot als een booreiland, en waar de gelijkstroomkabel aan land komt, staat een grondstation zo groot als een megadatacentrum. Zo’n combinatie van ‘booreiland’-gelijkstroomkabel-grondstation kan maximaal 2 gigawatt verwerken. Dus Tennet moet meer dan tien van die combinaties bouwen, en honderden kilometers kabel over de zeebodem leggen, om die 21 gigawatt netjes aan land te brengen.