Door een probleem op de productie-plant in Parma (Italië) van GlaxoSmithKline (GSK) waar ook narcotica voor Janssen-Cilag worden gemaakt, zullen de volgende maanden een hele rist narcotica in onze ziekenhuizen onvoldoende tot niet voorradig zijn. 'Als er niet onmiddellijk een oplossing komt, zullen de chirurgen deze zomer alleen de hoogstdringende operaties kunnen uitvoeren', klinkt het bij de ziekenhuisapothekers. Dat staat vandaag in het vakblad 'de Apotheker'.
Voor de producten van GSK wat België betreft, zou er - in tegenstelling tot bijv. Oostenrijk en Denemarken - geen probleem zijn. Voor de producten van Janssen-Cilag ziet het er helemaal anders uit. 'Het grootste probleem is piritramide (bekend met de merknaam Dipridolor)', zegt het Katy Verhelle, voorzitter de beroepsvereniging van de Vlaamse ziekenhuisapothekers VZA en hoofdapotheker van AZ Groeninge. "Daar hebben we geen alternatieven voor." Maar zelfs de producten waar wel een alternatief voor bestaat, zijn moeilijk tot niet te verkrijgen. Het probleem van de Italiaanse plant treft immers alle ziekenhuizen, vooral in West-Europa. Daardoor gaan alle ziekenhuizen die nu de desbetreffende producten van Janssen-Cilag en GSK gebruiken, op zoek naar alternatieven. Met als gevolg dat ook de alternatieven overbevraagd zijn.
'Zowel het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) als het kabinet zoeken ontzettend hard mee naar een oplossing', zegt apotheker Verhelle. "Maar het enige wat we weten, is dat de stockbreuk maanden zal duren."
Import versus export
Vorige week nog kwamen alle betrokkenen voor ons land - waaronder ziekenhuisapothekers, anesthesisten, het FAGG en het kabinet van Volksgezondheid - bij elkaar om een structurele oplossing te vinden. Die is er niet gevonden. Onze eigen ziekenhuizen hebben immers maar een beperkte stock en in Italië is er ook al (bijna) geen stock meer. De productielijnen zijn bovendien nog niet opnieuw in gang getrokken. Daardoor zullen bepaalde farmaceutische producten maandenlang amper te verkrijgen zijn.
Voor sommige geneesmiddelen (zoals Haldol) is het nu al zeker dat de injecteerbare versie tot eind 2016 niet beschikbaar is, voor de andere producten is er nog stock tot eind deze week, voor andere tot eind juli, maximaal eind augustus maar elk Europees ziekenhuis aast op die stock.
Minder urgente operaties uitstellen
Het FAGG doet alles wat binnen haar mogelijkheden ligt om een oplossing te vinden. 'Het probleem is echter dat men alle moeite vanuit België kan doen om import te faciliteren weinig soelaas brengt als de landen van waaruit we kunnen importeren moeilijk doen over de exportvergunning', zegt Marielle Baert, hoofdapotheker van AZ Sint-Lucas in Gent.
Het gevolg van de tekorten zijn bijna niet te overzien. Ziekenhuizen hebben alvast een gedetailleerde inventaris gemaakt van hun stock en proberen te voorzien hoe lang ze met die stock nog verder kunnen. Maar nu al laat een aantal ziekenhuizen weten dat ze, als er niet snel een oplossing komt, in de vakantiemaanden het operatiekwartier alleen zal openhouden voor zeer dringende interventies en minder urgente operaties tijdelijk uitgesteld zullen worden.
Eind deze week al bevoorradingsproblemen
Janssen Cilag heeft een lijst gepubliceerd met de geneesmiddelen, en een schatting van de periode dat die stock de vraag zal kunnen dekken. Daaruit blijkt dat heel wat noodzakelijke narcotica al eind deze week uitgeput zijn. "Wij bieden u onze oprechte verontschuldigingen aan voor deze situatie (...) Wij stellen alles in het werk om deze situatie te normaliseren en om de gevolgen van deze tekorten te beperken", klinkt het. In een eerder schrijven heeft Janssen Cilag al laten weten dat ze "alles in het werk zal stellen om de gevolgen tot enkele maanden te beperken..."
Het FAGG houdt rekening met het worst case scenario dat mogelijks zal aanslepen tot eind 2016. Zelf belooft het agentschap zeer kort op de bal te spelen en alle wettelijke eisen zeer snel af te handelen.